| Kraanzagen en kantrechten
Het MOT - Museum voor de Oudere Technieken -
Tijdens de demo’s laten we zien hoe je met bijlen van een stam een balk maakt en hoe met een kraanzaag planken worden gezaagd. Spierkracht maar vooral veel technische kennis en vaardigheid.
Ante Corthals begon met houtbewerking rond 2001 in Nieuw-Zeeland. Hij werkte er twee jaar deeltijds bij een meubelmaker, intussen bouwde hij zijn eigen yurts en rond huis. Later werkte hij in Nieuw-Zeeland twee jaar voor een eco-bouwer en architect, toen leerde hij werken met strobalen en bezetten met leem. Dan verhuisde Ante naar Japan om er weer twee jaar bij een traditionele timmerman in de leer te gaan. Daarbuiten werkte hij bij verschillende timmermannen voor kortere projecten. In 2010 heeft Ante meegewerkt met een Japans team in de voorbereiding en bouw van een Japans theehuis, uitsluitend met handgereedschap. Sindsdien werkt hij afwisselend in Europa en Japan aan eigen projecten. Hij leert lemen van leembouwer Gerrit Van den dries. In 2013 en 2016 werkt Ante mee aan grote projecten van Axel Weller, een Duitse Timmerman die enkel met handgereedschap werkt.
Toen Mathijs Huyghebaert in 2010 afstudeerde als Japanoloog, trok hij naar Japan. Op dat moment was er net een bijeenkomst van Japanse en Europese timmerlieden die enkel met handgereedschap twee kleine gebouwtjes bouwden. Na zijn terugkomst in België kon hij bij een vakwerkbouwer uit Limburg met een leercontract aan de slag. Daarna zocht hij verder zijn eigen weg in binnen- en buitenland, met onder meer stages bij timmerlieden in Japan en Frankrijk. Sinds 2015 is Mathijs zelfstandig aan de slag als Matisu.
Andries Saerens stelde na een aantal internationale omzwervingen en opleidingen vast dat het zo traditioneel mogelijk werken met hout hetgene was wat hem het meest bleef aanspreken. Vandaar verdiepte hij zich in de traditionele vakwerkbouw en andere ambachtelijke houtbewerking. HIervoor ging hij o.a. in de leer bij Ante Corthals, en werkt nog veel met hem samen.
Ondertussen heeft hij ook een aantal eigen creaties op het conto.
Vakwerk is een historische voorganger van de huidige houtskeletbouw. Een gebouw in vakwerk is opgetrokken uit een houten constructie van verticale stijlen, horizontale regels en diagonale schoren. De wanden van dit ‘skelet’ bestaan uit een vitswerk van soepele twijgen of gekloven latjes bekleed met een mengeling van leem en stro.
Vakwerk was eeuwenlang in Vlaanderen de belangrijkste bouwwijze en technisch een goed alternatief voor bak- en natuursteen. Maar omdat het meer onderhoud vraagt dan een stenen bouwwerk, werd vakwerk vanaf het begin van de twintigste eeuw nog amper toegepast.
Kennis en vaardigheden die noodzakelijk zijn bij het optrekken van vakwerk waren ooit algemeen verspreid. Opleiding gebeurde op de werf en er zijn dan ook maar zeer weinig handboeken voor vakwerkbouw. Als het bouwen in vakwerk begon af te nemen verdween ook langzaam maar zeker de technische kennis.
Om daar iets aan te doen, riep het MOT het project Vakwerk in beeld in leven. In dit project trokken we vakwerkgebouwen op, terug op traditionele wijze, met uitsluitend natuurlijke materialen en gebruik van spierkracht. Het hele technische proces werd op film vastgelegd en op www.mot.be en YouTube gepubliceerd. De kennis over vakwerkbouw wordt ook doorgegeven via workshops en stages. Op die manier willen we mensen terug op weg zetten om vanuit de traditie vakwerkbouw te herontdekken.
